Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες κάποτε έλεγαν “δίνε στον λαό άρτο και θεάματα”. Οι σύγχρονοι αυτοκράτορες κάνουν ακριβώς το ίδιο. Η μόνη διαφορά… δίνουν όσο το δυνατό λιγότερο “άρτο” γίνεται βομβαρδίζοντάς μας καθημερινά με διαφόρων ειδών “θεάματα”!
Σύμφωνα με τον αναρχικό φιλόσοφο Μ. Μπακούνιν [1]“οι άνθρωποι πάνε στην εκκλησία για τους ίδιους λόγους που πάνε στη ταβέρνα, για να ξεχάσουν τη μιζέρια τους, να φανταστούν για λίγα λεπτά ότι είναι ελεύθεροι και χαρούμενοι”. Το να προσπαθεί κάποιος να ξεφύγει από τα προβλήματα του για λίγα λεπτά μέσα σε μια μέρα δεν αποτελεί σίγουρα πρόβλημα. Απεναντίας, ένα απαραίτητο “διάλειμμα” πολλές φορές συνίσταται. Τι γίνεται όμως όταν οι ευχάριστες αυτές “αναπαύσεις” γίνονται μόνιμη συνήθεια, συχνά κατευθυνόμενη από διαφόρων ειδών κερδοσκοπικούς οργανισμούς και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως στην περίπτωση των ποδοσφαιρικών αναμετρήσεων και άλλων αθλητικών εκδηλώσεων που ο Noam Chomsky αναλύει στο παραπάνω video;
Κατά κάποιο τρόπο οι δηλώσεις του Chomsky φαντάζουν υπερβολικά μηδενιστικές! Αν θεωρήσουμε πως ο αθλητισμός είναι “άχρηστος” τότε τι νόημα έχει η ποίηση, η μουσική, η ζωγραφική ο χορός μιας και αυτά χρησιμοποιούνται πολλές φορές με σκοπό τον αποπροσανατολισμό; Βεβαίως θα μπορούσε να πει κανείς πως οι τέχνες διαφέρουν από τον αθλητισμό καθώς ανάγουν το πνεύμα και τις ανθρώπινες αξίες ενώ ο αθλητισμός και κυρίως το ποδόσφαιρο δεν προσφέρει τίποτα παρά μόνο διχασμό. Είναι λάθος όμως να ερμηνεύουμε τις καταστάσεις τόσο επιφανειακά. Ας δούμε τι γνώμη έχουν κάποιοι παλιοί βετεράνοι του ποδοσφαίρου [2] “Εμένα το ποδόσφαιρο με έκανε άνθρωπο με Α κεφαλαίο. Μέσα από αυτό, άσχετα αν ήμουν αριστερός στις ιδέες, απόκτησα κοινωνικότητα και συντροφικότητα. Είναι ένα ομαδικό άθλημα που 11 άτομα παλεύουν για ένα σκοπό σε μια παράσταση και ένα θέαμα, αλλά από κει και πέρα αποκτούν διδάγματα για να επιβιώσουν και να καλυτερέψουν οποιονδήποτε τομέα της ζωή τους. Σε κοινωνικά, βέβαια, πλαίσια και όχι στα πλαίσια του ατομισμού και του ανταγωνισμού. Δεν διδάσκει, άλλώστε, τον ατομισμό το ποδόσφαιρο, όσο και αν με τον τρόπο που αναπτύσσεται σήμερα, τον προβάλλει”. Γιώργος Κούδας. (Να επισημάνω πως το παραπάνω video είναι απλώς ένα απόσπασμα κάποιων ομιλιών του Chomsky που κατακρίνει τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ χειραγωγούν τις μάζες εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Δεν αντιπροσωπεύει την γνώμη του για τον αθλητισμό γενικότερα)!
Μήπως όμως ο Chomsky δεν αναφέρεται στον αθλητισμό ως παιχνίδι και θέαμα αλλά ως μέσο ελέγχου και κατανάλωσης; [4]«Γενικά στο ποδόσφαιρο με ενοχλεί η αθλιατρική του πρωταθλητισμού και η εμπορευματοποίησή του. Συναρπάζομαι όμως, από την άλλη, βλέποντας στο Μουντιάλ τις ατομικές προσπάθειες, το πείσμα, τη τεχνική, τη σωματική και πνευματική εργασία, την έμπνευση τόσο των ποδοσφαιριστών όσο και των προπονητών, το πνεύμα της συλλογικότητας» (Δημητρης Αποστολάκης, μέλος του μουσικού γκρουπ ‘Χαΐνηδες’). Τί σχέση έχει το ποδόσφαιρο γέννημα θρέμμα της εργατικής τάξης, το παιγνίδι των μικρών ομάδων στις φτωχογειτονιές, στις φαβέλες, στις αλάνες με τους σημερινούς τηλεμαϊντανούς (τύπου World Cup, Euro) των ακριβοπληρωμένων συμβολαίων της FIFA και άλλων παρομοίων πολυεθνικών; Παρομοίως τί σχέση έχει η ποιοτική μουσική και ο χορός με τα φτηνά τηλε-show των μεσημεριανών, με τις αδικαιολόγητα κάκιστες μουσικές κυκλοφορίες της τελευταίας δεκαετίας και με τους τιποτένιους διαγωνισμούς τύπου Eurovision, που πρακτικά δεν προωθούν τον σωβινισμό λιγότερο από τον εμπορικοποιημένο αθλητισμό; Σίγουρα τα διάφορα σπορ όπως όμως και κάθε δημόσιο θέαμα χρησιμοποιούνται από την εξουσία με σκοπό να αποχαυνώσουν, όμως σε καμία των περιπτώσεων δεν επινοηθηκαν για το σκοπό αυτό. “[4] Θα δεις επαγγελματίες που παίζουν ποδόσφαιρο, θα δεις ολόκληρες φαβέλες να παίζουν μπάλα. Θα δεις παιχνίδια στην “πολιτισμένη” Ευρώπη, θα δεις όμως και στις αλάνες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής” (Αλέξης Τσίπρας (πολιτικός, πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ)
Λίγα λόγια για το ποδόσφαιρο: Πολές πηγές μαρτυρούν πως ακόμα και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν αθλήματα παρόμοια με το ποδόσφαιρο. Ακόμα και στα χρόνια του μεσαίωνα, κυρίως στην Αγγλία, παρόμοια σπορ αποτελούσαν μέρος της καθημερινότητας πολλών ανθρώπων. Απο τα μέσα του 19ου αιώνα το ποδόσφαιρο άρχισε να μοιάζει όλο και περισσότερο με την σημερινή του μορφή. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η ανάπτυξη των ταχυμεταφορών στην Αγγλία που βοήθησε κατοίκους διαφορετικών περιοχών να έρθουν σε άμεση επαφή και να οργανώνουν τοπικούς αγώνες. Όπως και στην Λατινική Αμερική, έτσι και στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά κύριο λόγο αποτελούσε καθημερινή δραστηριότητα ενός πληθυσμού που άνηκε στην εργατική τάξη. Εργάτες συνήθιζαν να συγκεντρώνονται σε διάφορους κοινωνικούς χώρους και να χωρίζονται σε ομάδες πολλών ατόμων. Ο αριθμός των παικτών έπρεπε να είναι αρκετός ώστε η προώθηση της ομαδικότητας και της αλληλεγγύης να είναι εφικτή. (Για παράδειγμα, μια ομάδα 10 ατόμων απαιτεί περισσότερη συνεργασία και συντροφικότητα από ότι μια τριάδα). Καμία ομάδα δεν χωρίζονταν με βάση τον τόπο καταγωγής στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Η επιλογή των παικτών γίνονταν πάντα με τυχαία κριτήρια. Παράλληλα η άμυνα της μιας ομάδας στην επίθεση της άλλης υποσυνείδητα συνέβαλε στην τόνωση του πνεύματος της αντίστασης ενάντια στην επιθετική αντιλαϊκή πολιτική των συντηρητικών κυβερνήσεων και την καταστολή. Το δημοφιλέστερο των αθλημάτων δεν θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από το μεγάλο κεφάλαιο και την πολιτική του εξουσία, γράφει ο Νίκος Μπογιόπουλος για τον “Οδηγητή“. Η κερδοσκοπικά και η καλλιέργεια εθνικιστικής νοοτροπίας κυριαρχεί στον mainstream αθλητισμό όπως ακριβώς βλέπουμε με τους διαγωνισμούς τύπου World Cup, Euro, Champions League κτλ… «Το ποδόσφαιρο είναι η μεταφορά των πολεμικών ενστίκτων σε καιρό ειρήνης. Η ασφαλής παραδοχή της ύπαρξης ενός καλώς εννοούμενου εθνικισμού, με τις εθνικές ομάδες να αποτελούν το όχημα το οποίο τις εκφράζει. Η φυλή, η οικογένεια, γενικότερα τα πράγματα που δίνουν στις ομάδες χαρακτήρα, στην πολιτική δεν είναι αποδεκτά. Για αυτό τον λόγο στο ποδόσφαιρο εκτονώνονται πολλά πολεμικά ένστικτα, ειδικά των ανδρών, αν και πολλές φορές νομίζει κάποιος ότι παρακολουθεί μπαλέτο με τις κινήσεις των ποδοσφαιριστών». [4] (Παναγιώτης Καλαντζόπουλος, μουσικοσυνθέτης).
Χιλιάδες περιστατικά χουλιγκανισμού και τυφλής βίας απο εξαγριωμένους οπαδούς σε όλη την Ευρώπη. Εκατοντάδες νέοι στους δρόμους διαμαρτύρονται για κάποιο πιθανό σφάλμα ενός διαιτητή, για κακές μεταγραφές παικτών, χιλιάδες ευρώ ξοδεύονται σε τηλεφωνικές κλήσεις για συζητήσεις που αφορούν την πορεία μιας ομάδας στο πρωτάθλημα ενώ δεν λείπει και η παρουσία νεοναζιστικών σχημάτων (όπως συνέβαινε στην Αγγλία και την Γαλλία την δεκαετία του 80) που δεν διστάζουν να πετάξουν ακόμα και μπανάνες στους έγχρωμους αθλητές είτε να παροτρύνουν τους οπαδούς της ομάδας τους να έρθουν σε σύγκρουση με τους οπαδούς της αντίπαλης κερκίδας που για κάποιον λόγο η ομάδα που υποστηρίζουν έχει κάποια συγγένεια με κάτι που δεν ανήκει… στην “Άρια Φυλή”! Αποπροσανατολισμός, σπατάλη ενέργειας και στην τελική η δημιουργία περισσότερων προβλημάτων μέσα σε μια κοινωνία που ήδη υποφέρει! (Πρόσφατο παράδειγμα: [π] “Ένα ανθρωπόμορφο κτήνος, ο 27χρονος Αμερικάνός Έκτορ Κάστρο σκότωσε με τις γροθιές του την μόλις 2 χρονών κορούλα του επειδή έκλαιγε και δεν τον άφηνε να δει το ματς των ΗΠΑ με τη Γκάνα για το Μουντιάλ!” όπως αναφέρεται στο Ποντίκι, 30 Ιουνίου 2010).
Μουντιαλ 2010: [5] “Το Αναρχικό Κομμουνιστικό Μέτωπο Ζαμπαλάζα είναι εναντίων της υποκρισίας της κυβέρνησης να παρουσιάσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου FIFA 2010 ως ευκαιρία για να ανέβει το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των κατοίκων της Νότιας Αφρικής και της ηπείρου γενικά.” (Σχολιαστές Χωρίς Σύνορα 2010). Ολυμπιακοί αγώνες 2004, ποιο ήταν το οικονομικό όφελος προς στον Ελληνικό λαό; Κατά πόσο ενισχύθηκε η Ελληνική οικονομία μετά από την επιτυχία στις τηλε-σούπες της Eurovision 2005 και του Euro 2004; Όπως αναφέρεται και σε άρθρο στο Indymedia Athens (2010) [6] “Παιδιά ηλικίας μέχρι και 6(!) ετών εργάζονται για την παραγωγή των μπαλών ποδοσφαίρου που φέρουν το επίσημο έμβλημα της FIFA. Οι μπάλες, που φέρουν επίσης τα logos σπόνσορων της FIFA, όπως η Coca-Cola, ράβονται σε Πακιστανικά χωριά από παιδιά που πληρώνονται περίπου 1 δολλάριο την ημέρα. Ενώ οι περισσότερες από αυτές τις μπάλες καταλήγουν σε αθλητικά καταστήματα, μερικές είναι πιθανόν να φθάσουν και στα γήπεδα της Κορέας και της Ιαπωνίας στο Μουντιάλ που ξεκινά σε λίγες ημέρες. Τα παραπάνω αναφέρουν οι Times του Λονδίνου σε δημοσίευμά τους, βασιζόμενοι σε στοιχεία της οργάνωσης “Global March against Child Labour”, ενός παγκόσμιου δικτύου οργανώσεων που μάχονται κατά της παιδικής εργασίας.”
Eλάχιστη συλλογικότητα και στυγνό επαγγελματισμό διακρίνουμε στο σύγχρονο εμπορικοποιημένο ποδόσφαιρο. Συμβόλαια που κοστίζουν εκατομμύρια, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι στις κερκίδες με πάθος περιμένουν την στιγμη που οι παίκτες (“αντιπρόσωποί” μιας χώρας) θα σκοράρουν έναντι του αντιπάλου εξυψώνοντας το συναίσθημα υπερηφάνειας που συνδεέται απλά και μόνο με το τυχαίο γεγονός της γέννησης ενός ατόμου σε κάποια συγκεκριμένα γεωγραφικά πλαίσια, όμως… τι θα αλλάξει την επόμενη μέρα; Η εξαθλίωση, η φτώχεια, οι μειώσεις στους μισθούς, η μοναξιά, η ανεργία, η ανέχεια θα εξακολουθούν να υπάρχουν και να μαστίζουν τον τυφλωμένο από “εθνική υπερηφάνεια” φίλαθλο.
Πηγές/προτεινόμενο υλικό:
[1]Επισκιασις: Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2010: Όλα στο όνομα του όμορφου κέρδους…
[2]Oδηγητής: Ποδόσφαιρο: το πιο σημαντικό απ’ τα ασήμαντα πράγματα του κόσμου
[3]TVXS “Σχόλιο” από vasilissp 29. #362434. Άρθρο: «Ποδόσφαιρο: ένας αγαπητός φίλος του καπιταλισμού» του Τέρι Ιγκλετον
[2]Oδηγητής: Ποδόσφαιρο: το πιο σημαντικό απ’ τα ασήμαντα πράγματα του κόσμου
[3]TVXS “Σχόλιο” από vasilissp 29. #362434. Άρθρο: «Ποδόσφαιρο: ένας αγαπητός φίλος του καπιταλισμού» του Τέρι Ιγκλετον
[5]Σχολιαστές Χωρίς Σύνορα: Και να μην ξεχνάμε να δούμε μπάλα 29/06/2010
[6]Indymedia Athens: Ποιος φτιάχνει τις μπάλες ποδοσφαίρου για το Μουντιάλ;
[7]Το Ποντίκι: Σκότωσε την κόρη του για το ματς! Τετάρτη, 30 Ιουνίου 2010
[8]Indymedia Athens: Μουντιάλ και κινιτοποιήσεις
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου