Έχει περάσει πάνω από ένας μήνας από την έκρηξη του πύργου γεώτρησης
Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού, που προκάλεσε το θάνατο 11
Deepwater Horizon στον Κόλπο του Μεξικού, που προκάλεσε το θάνατο 11
εργατών. Η διαρροή πετρελαίου στον Κόλπο συνεχίζεται και επεκτείνεται
πλέον και στις ακτές του Μισισιπή και της Αλαμπάμα. Είναι χωρίς καμιά
αμφιβολία η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στην ιστορία των ΗΠΑ.
Με βάση τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις, σύμφωνα με τις οποίες
19.000 βαρέλια πετρέλαιο διαρρέουν από το υποθαλάσιο πηγάδι καθημερινά, περίπου
19.000 βαρέλια πετρέλαιο διαρρέουν από το υποθαλάσιο πηγάδι καθημερινά, περίπου
780.000 βαρέλια είχαν διαρρεύσει στον Κόλπο ως τα τέλη Μάη. Για να
κατανοήσουμε την καταστροφή, στο ατύχημα του τάνκερ Exxon Valdez το 1989
διέρρευσαν 250.000 βαρέλια και οι ακτές της Αλάσκα παραμένουν
μολυσμένες. Ο Κόλπος φιλοξενεί ένα πολύ πιο πλούσιο και πολύ πιο
ευαίσθητο οικοσύστημα και οι συνέπειες θα είναι πολύ μεγαλύτερες για την
άγρια πανίδα και τη χλωρίδα τις επόμενες δεκαετίες.
Ευθύνες
Πρόκειται για το χρονικό μιας προαναγγελθείσας τραγωδίας. Οι «New York
Times» αποκάλυψαν εσωτερική αλληλογραφία της BP, στην οποία εδώ και 11
μήνες και μέχρι τις μέρες πριν το ατύχημα οι μηχανικοί υπογράμμιζαν τα
πολύ σοβαρά προβλήματα ασφαλείας στο Deepwater Horizon, που
προειδοποιούσαν για την καταστροφή. Καμία προειδοποίηση όμως δεν έπεισε
την BP να κλείσει την εξέδρα γεώτρησης έστω προσωρινά, για να
αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Όταν έγινε η καταστροφή, οι υποθαλάσσιες
βαλβίδες, που υποτίθεται πως κλείνουν τις διαρροές ενός πηγαδιού σε
περίπτωση έκρηξης, δεν λειτούργησαν.
Αυτή η τακτική δεν αφορά μόνο τον Κόλπο του Μεξικού. Είναι η πάγια
τακτική της BP απέναντι σε ζητήματα ασφαλείας χρόνια τώρα. Η εταιρεία
υπερασπίζεται καιρό τώρα το υπάρχον σύστημα, σύμφωνα με το οποίο οι
πετρελαϊκές εφαρμόζουν «εθελοντικά» τα μέτρα ασφαλείας.
Περικοπές κόστους
Η BP, ενώ καταγράφει τα υψηλότερα κέρδη στην ιστορία της, έχει επιβάλει
περικοπές δαπανών κατά 25% στα διυλιστήριά της στις ΗΠΑ, περικοπές που
θίγουν κυρίως τα μέτρα ασφαλείας για τους εργαζόμενους και το
περιβάλλον. Τα τελευταία τρία χρόνια έχει 760 παραβιάσεις μέτρων
ασφαλείας. Από το 2005 και μετά έχει πληρώσει 485 εκατομμύρια δολάρια σε
πρόστιμα ή δικαστικούς συμβιβασμούς. Φυσικά τα πρόστιμα είναι αστεία
για μια εταιρεία που μόνο το 2009 κέρδισε 14 δισ. δολάρια.
Οι ευθύνες δεν περιορίζονται στην BP. Το καθεστώς ασυλίας των
πετρελαϊκών κολοσσών συντηρείται από τις κυβερνήσεις στις ΗΠΑ. Με την
εκλογή Ομπάμα πολλοί πίστεψαν ότι ήρθε το τέλος της εποχής Μπους, όταν
οι πετρελαιάδες ήταν σχεδόν εγκατεστημένοι στο Λευκό Οίκο. Όμως και σε
αυτό τον τομέα ο Ομπάμα διέψευσε τις ελπίδες.
Ο Λευκός Οίκος, δύο μήνες πριν, ανακοίνωσε ότι θα «ανοίξει» τις
αμερικανικές ακτές απο το Βορρά ως το Νότο για γεωτρήσεις. Στην ομιλία
του ο Ομπάμα υπερασπίστηκε θερμά τις υπεράκτιες γεωτρήσεις. Η καταστροφή
στον Κόλπο του Μεξικού δεν άλλαξε αυτή την πολιτική. Η ταύτιση της
κυβέρνησης με τις εταιρείες δεν είναι έκπληξη, αν δει κανείς τα ποσά που
έχουν ρίξει τα πετρελαϊκά λόμπι για το δικαίωμα να κάνουν γεωτρήσεις.
Όλες οι προσπάθειες της BP να περιορίσει κάπως τη ζημιά έχουν αποτύχει. Η
μόνη λύση που μπορεί να βοηθήσει, η δημιουργία ενός «πηγαδιού
ανακούφισης», χρειάζεται 3 μήνες για να πραγματοποιηθεί. Στο μεταξύ η
εταιρεία χειροτερεύει την κατάσταση με τη χρήση του χημικού Corexit. Το
συγκεκριμένο χημικό δεν έχει δοκιμαστεί και, όπως καταγγέλλει ο
επικεφαλής του Τμήματος Υγείας της Λουιζιάνας, «χρησιμοποιούμε ένα από
τα πιο πλούσια οικοσυστήματα του πλανήτη σαν εργαστήριο». Το Corexit
εξυπηρετεί μόνο ένα πράγμα, τη δημόσια εικόνα της BP.
Επικοινωνιακά παιχνίδια
Με το Corexit, το πετρέλαιο αποκτά ημίρευστη κατάσταση και βυθίζεται. Η
επιφάνεια του νερού δείχνει έτσι πιο καθαρή στις οθόνες της τηλεόρασης.
Το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων της BP προτιμά τα νεκρά ψάρια στο βυθό της
θάλασσας (που δεν τα βλέπει κανείς) από νεκρές χελώνες και πουλιά στις
ακτές (που τα βλέπουν όλοι). Το πετρέλαιο που βυθίζεται, τείνει να
επιστρέφει στην επιφάνεια με τις καταιγίδες. Στον Κόλπο του Μεξικού με
τους συχνούς τυφώνες, το πετρέλαιο της BP (αφού θα έχει καταστρέψει το
βυθό) είναι σίγουρο ότι θα εκτιναχθεί και πάλι στην επιφάνεια.
Η επικοινωνιακή διαχείριση της καταστροφής είναι η μόνη προτεραιότητα
της BP. Τη μέρα που ο Ομπάμα επισκέφτηκε την περιοχή του ατυχήματος για
να παρακολουθήσει τις εργασίες καθαρισμού, η BP επιστράτευσε εκατοντάδες
«κομπάρσους» –υποτιθέμενους «καθαριστές»– που έστειλε σπίτια τους την
ίδια μέρα!
Η οργή ενάντια στην BP και συνολικά ενάντια στις υπεράκτιες γεωτρήσεις
είναι τεράστια. Αυτό υποχρέωσε τον Ομπάμα τις τελευταίες μέρες να
μιλήσει πιο σκληρά για τις σχέσεις των πετρελαιάδων με τις κρατικές
υπηρεσίες, να εξαγγείλει μεγαλύτερο έλεγχο στις άδειες γεώτρησης, αλλά
και να υποσχεθεί ότι οι υπεύθυνοι θα τιμωρηθούν. Η μετατόπιση αυτή είναι
ευχάριστο νέο από μία άποψη. Γιατί δείχνει ότι οι πετρελαϊκοί κολοσσοί
δεν παίζουν χωρίς αντίπαλο. Η τεράστια λαϊκή οργή εναντίον τους, οι
πρωτοβουλίες που δημιουργούνται από τα κάτω για την τιμωρία της BP,
είναι το αντίπαλο δέος που ανάγκασε και τους Δημοκρατικούς να
μετατοπιστούν.
Όμως, πέρα από αυτό, οι υποσχέσεις του Ομπάμα δεν εξασφαλίζουν τίποτα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η διακομματική επιτροπή, που θα ερευνήσει την
καταστροφή, έχει ως επικεφαλής τον Ρεπουμπλικάνο William Reilly, μέλος
ΔΣ δύο εταιρειών που κάνουν μπίζνες με τις πετρελαϊκές. Όμως ακόμα και
αν υλοποιηθούν όσα εξήγγειλε ο Ομπάμα, θα είναι ημίμετρα. Τα πρόστιμα
κάποιων εκατομμυριών δολαρίων θα είναι χάδι για τον υπερκερδοφόρο
κολοσσό και δεν θα αλλάξουν τίποτα. Η BP πρέπει να τιμωρηθεί και να
πληρώσει για την καταστροφή που προκάλεσε. Για να πληρώσει πραγματικά
ένα τέτοιο μέγεθος καταστροφής θα πρέπει τα περιουσιακά της στοιχεία να
κρατικοποιηθούν. Οι υπεράκτιες γεωτρήσεις πρέπει να σταματήσουν. Αυτά τα
αιτήματα, όχι μόνο αποδίδουν δικαιοσύνη, αλλά δείχνουν το δρόμο και
αλλού, για να μη ζήσουμε στο μέλλον ανάλογες καταστροφές. Γιατί το
πρόβλημα είναι συνολικό.
Διεθνής απειλή
Μέσα στην τελευταία δεκαετία 3,8 δισεκατομμύρια λίτρα πετρελαίου έχουν
διαρρεύσει στους ωκεανούς σε όλο τον πλανήτη. Παγκόσμια οι κυβερνήσεις
και οι καπιταλιστικοί οργανισμοί δαπανούν από 250 έως 400 δισ. ετησίως
για την πετρελαϊκή βιομηχανία. Η Παγκόσμια Τράπεζα, ο μεγαλύτερος
δανειστής του κόσμου, δίνει 70 δισ. δολάρια το χρόνο στην παγκόσμια
βιομηχανία καυσίμων, τη στιγμή που δίνονται μόλις 12 δισ. στις
ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι προτεραιότητες είναι προφανείς. Ακόμα
και ο Νίκολας Στερν, κορυφαίος οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας
πριν λίγα χρόνια, χαρακτήρισε την κλιματική αλλαγή τη μεγαλύτερη
ιστορικά αποτυχία της «αγοράς».
Κυνήγι του κέρδους
Το 1990 στον Κόλπο του Μεξικού, οι γεωτρήσεις απέδιδαν 20.000 βαρέλια
την ημέρα. Πέρσι αυτός ο αριθμός είχε φτάσει το 1 εκατομμύριο! Σ’ αυτή
την ξέφρενη κούρσα παραγωγής, καμία πετρελαϊκή δεν είχε την «πολυτέλεια»
να «σταματήσει τα τρυπάνια» για να λάβει μέτρα ασφαλείας, να αφιερώσει
χρόνο σε περιβαλλοντικές μελέτες, να επενδύσει χρήματα στην έρευνα για
την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος. Πρέπει να απαλλαγούμε από τους
πετρελαιάδες. Ζητήματα και αγαθά κρίσιμα, όπως η ενέργεια και η
προστασία του περιβάλλοντος, δεν γίνεται να αφεθούν στα χέρια των
καπιταλιστών.
Κάθε μέρα που θα περνά, μέχρι να ολοκληρωθεί το «πηγάδι ανακούφισης», θα
είναι μια σκληρή υπενθύμιση των καταστροφών με τις οποίες μας απειλεί
το σύστημα που βάζει τα κέρδη πάνω από το περιβάλλον. Ενώ το μέγεθος και
η οξύτητα της οικονομικής κρίσης ανοίγει τη συζήτηση για την
επικαιρότητα και την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, η απειλή των
περιβαλλοντικών καταστροφών μας δείχνει με τον πιο καθαρό τρόπο τη
«βαρβαρότητα».
Του Πάνου Πέτρου
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου